‘Lieve papa, via jou en mama heb ik het leven gekregen, voor dat leven ben ik dankbaar. Ik neem dat leven aan voor de volle prijs die het jou en mij gekost heeft. Wat ik gekregen heb is heel veel geweest, ik kan nu voor mezelf zorgen voor wat ik meen nog tekort te komen. Van mij uit ben je vrij. Dank je wel, lieve papa, voor het vele dat ik heb gekregen.’
Toen ik een aantal jaar geleden de opleiding Familieopstellingen deed bij Elmer Hendrix vielen de schellen van mijn ogen. Ik had als kind al wel vaker nagedacht over het nest waaruit ik kwam, wie niet? Ik tekende vroeger op een groot vel papier op een regenachtige zondagmiddag eens de piramide van mensen, die meegewerkt hebben aan het feit dat ik besta. Twee ouders, vier grootouders, acht overgrootouders, zestien betovergrootouders en ga zo maar door. Bij ieder persoon schreef ik hun naam. Een duizelingwekkend leger mannen en vrouwen staat er achter je, als je jouw eigen bloedlijn volgt. Het zijn natuurlijk niet alleen hun genen, die worden doorgegeven, maar ook hun geschiedenis en al hun overtuigingen. Die voorgangers hadden vast hun eigenaardige trekjes, waarachter familiegeheimen schuil gingen, gebeurtenissen die in het oog sprongen en trots werden uitgelicht of tragedies die liever werden toegedekt. Al die poppetjes op mijn papier waren onzichtbaar met elkaar verbonden, iedereen kreeg zijn portie van de generaties voor zich en allemaal gaven ze die weer door.
In onze onvoorstelbare rijkdom zijn we gewend geraakt aan het idee dat we ons eigen leven geheel naar eigen wens kunnen configureren. Alsof het een volledig verzorgde reis is met vol pension. Je kunt van alles worden en je kunt ook iedereen zijn, althans dat maken we elkaar wijs. En als het even niet lukt om onze wensen te vervullen kan je altijd nog klagen. Gek genoeg doen we dat heel regelmatig over mensen die dichtbij ons staan. Je hebt lastige kinderen, een vrouw die je niet begrijpt of de ouders, die er niet voor je waren.
Tijdens de familieopstellingen heb ik ervaren, dat de mensen in je omgeving precies doen wat jij nodig hebt. Ze leren je omgaan met druk, ze laten je zien wie er belangrijk is in je leven, ze laten je voelen hoe rauw het leven kan zijn. Het is bijna magisch om te beseffen dat daar vrijwel nooit een bedacht plan achter zit, maar het leven zelf. Het veld, zoals het wordt genoemd in de systeemtheorie.
Beste pa, jij wordt volgende week negentig. Ook achter jou staat een duizelingwekkende rij voorgangers, die je gemaakt hebben tot wie je bent. Wat heb jij ontzettend je best gedaan om er voor ons te zijn. Wat ik van jou heb gekregen is veel. Heel veel. En mocht ik soms het idee hebben nog wat tekort te komen dan kan ik daar zelf voor zorgen. Van mij uit ben je helemaal vrij.
Gefeliciteerd, jij hebt een grote plaats in mijn hart.